مفهوم سرقت ادبی و روشهای اجتناب از آن
تاریخ انتشار: ۱۴۰۲/۱۲/۱۴
در محیط آکادمیک، سرقت ادبی را به شرح زیر تعریف میکند:
«ارائه کار یا ایدههای منبع دیگر به عنوان اثر خود، با یا بدون رضایت نویسنده اصلی، و گنجاندن آن در اثر خود بدون ارجاع کامل. این تعریف شامل تمامی مواد منتشر شده و منتشر نشده، چه به صورت دستنوشته، چاپی یا الکترونیکی، و همچنین استفاده از مطالبی است که به طور کامل یا بخشی با استفاده از هوش مصنوعی تولید شدهاند (به جز مواردی که استفاده از هوش مصنوعی برای ارزیابی، مجوز قبلی دریافت کرده باشد، مانند یک تطبیق معقول برای ناتوانی دانشجو). سرقت ادبی همچنین میتواند شامل استفاده مجدد از کارهای قبلی یک نویسنده بدون استناد باشد. بر اساس مقررات مربوطه، سرقت ادبی عمدی یا غیر عمد، تخلف انضباطی محسوب میشود».
ضرورت ارجاع به کار یا ایدههای دیگران نه تنها در مورد متن، بلکه در مورد سایر رسانهها مانند کد کامپیوتری، تصاویر، نمودارها و غیره نیز صدق میکند. این امر در مورد متن منتشر شده و دادههای استخراج شده از کتابها و مجلات و همچنین متن و دادههای منتشر نشده، چه از سخنرانیها، پایاننامهها یا مقالات سایر دانشجویان، اعمال میشود. همچنین باید به متن، داده یا سایر منابع دانلود شده از وبسایتها ارجاع داده شود.
لازم به ذکر است که هوش مصنوعی (AI) تنها در صورت مجوز قبلی خاص یا زمانی که فناوری استفادهکننده از هوش مصنوعی، به عنوان یک تطبیق معقول برای ناتوانی دانشجو موافقت شده باشد (مانند نرمافزار تشخیص گفتار برای رونویسی یا بررسیکنندههای املایی و گرامری)، میتواند در ارزیابیها استفاده شود.
بهترین راه برای اجتناب از سرقت ادبی، یادگیری و به کارگیری اصول اخلاق علمی مناسب از همان ابتدای تحصیل در دانشگاه است. اجتناب از سرقت ادبی تنها به اطمینان از صحت تمام مراجع یا تغییر تعداد کافی از کلمات تا ممتحن متوجه بازنویسی شما نشود، محدود نمیشود؛ بلکه این امر در مورد به کارگیری مهارتهای علمی شما برای بهینه کردن اثر شما است.
برای آشنایی بیشتر با سرقت ادبی و رفع مشکلات ناشی ازآن، بهتر است دوره آنلاینی که برای ارائه نمای کلی مفیدی از مسائل پیرامون سرقت ادبی و روشهای عملی اجتناب از آن توسعه یافته است، بهرهمند شد و مطالب مورد نظر را بررسی بررسی و رفع سرقت ادبی به سایت خدمات پارافرایز یا بازنویسی در نوشتار آکادمیک واگذار کرد.
انواع سرقت علمی
نقل قول (کلمه به کلمه) بدون ارجاع و ذکر منبع به طور شفاف: نقل قولها همیشه باید با استفاده از گیومه یا کوتیشن و ذکر کامل منبع مورد استفاده، مشخص شوند. خواننده باید به وضوح تشخیص دهد که کدام بخشها کار مستقل شماست و در کدام بخشها از ایدهها و زبان منبع دیگری استفاده کردهاید.
کپی و پیست کردن از اینترنت بدون ارجاع و ذکر منبع به طور شفاف: اطلاعات به دست آمده از اینترنت باید به طور مناسب ارجاع داده شده و در فهرست منابع گنجانده شود. ارزیابی دقیق تمامی مطالب موجود در اینترنت اهمیت دارد، زیرا این محتوا به احتمال کمتری نسبت به منابع منتشر شده، مورد داوری علمی همتا (peer review) قرار گرفته است.
تلخیص: بازنویسی اثر دیگران با تغییر چند کلمه و جابجایی آنها یا تبعیت نزدیک از ساختار استدلال آنها، در صورتی که به نویسنده اثر اصلی ارجاع مناسب داده نشود، سرقت علمی محسوب میشود. اشاره گذرا به نویسنده اصلی در متن شما کافی نیست؛ شما باید اطمینان حاصل کنید که این برداشت نادرست را به وجود نمیآورید که تلخیص متن یا توالی ایدهها به طور کامل متعلق به شماست. بهتر است با اشاره به این موضوع، خلاصهای مختصر از استدلال کلی نویسنده را با کلمات خود ارائه دهید تا نشان دهید که درک و تسلط واقعی به استدلال دارید و از مشکلات تلخیص بدون سرقت علمی اجتناب کنید. همچنین، تمامی مطالبی را که از سخنرانیها به دست میآورید، باید به درستی ارجاع دهید.
تبانی
این اصطلاح شامل همکاری غیرمجاز بین دانشجویان، عدم ذکر کمکهای دریافتشده و عدم رعایت دقیق مقررات مربوط به پروژههای گروهی میشود. مسئولیت شماست که از حد مجاز همکاری مجاز و بخشهایی از کار که باید مستقل انجام دهید، کاملاً آگاه باشید.
استناد نادرست
رعایت شیوه صحیح استناد طبق قواعد رایج رشتهی تحصیلی شما اهمیت دارد. علاوه بر فهرست منابع (در بخش منابع)، باید با استفاده از پانوشت یا فهرست درونمتنی محل دقیق اقتباس را مشخص کنید. همچنین، نباید منبعی را در قسمت منابع یا فهرستنامه قرار دهید که بهطور مستقیم مطالعه نکردهاید. اگر امکان دسترسی به منبع اصلی وجود ندارد، باید منبع غیرمستقیم را در استنادی خود ذکر کنید (بهعنوان مثال: برادشاو، د. عنوان کتاب، مورد بحث در ویلسون، ای.، عنوان کتاب (لندن، ۲۰۰۴، ص ۱۸۹).
عدم قدردانی از کمککننده
باید از تمام کمکها، از قبیل مشاوره دانشجویی، تکنسینهای آزمایشگاه و سایر منابع خارجی، بهطور واضح قدردانی کنید. این امر در مورد راهنمایی ارائه شده توسط استاد راهنما یا سرپرست و ویراستاری عادی صدق نمیکند، اما تشکر از راهنماییهایی که منجر به تغییرات اساسی در محتوا یا رویکرد میشود، ضروری است.
استفاده از مطالب تهیه شده توسط موسسات حرفهای یا افراد دیگر
شما نباید نوشتن مقاله خود را به شخص یا اشخاص دیگر بسپارید و نه متنی را که توسط فرد دیگری نوشته شده است، حتی با رضایت نویسنده، ارائه دهید. انجام مستقل فرآیند پژوهش برای آموزش و رشد فکری، ضروری است. طبق ماده یازدهم مقررات انضباطی دانشگاه، هیچ یک از اعضای دانشگاه نباید از مطالب ارائه شده توسط دانشجویان در این دانشگاه یا جاهای دیگر استفاده کنند
.
خودسرقت ادبی (اتهامزنی ادبی به خود)
ارائه مجدد آثار خود، چه به صورت کامل یا بخشی از آن، در هر اثر دیگر، ممنوع است، مگر در موارد خاص با ذکر صریح در آییننامه. در صورتی که کار قبلی شما قابل استناد باشد (یعنی پیشتر منتشر شده باشد)، باید به وضوح به آن ارجاع دهید. ارائه همزمان آثار یکسان نیز خودسرقت ادبی محسوب میشود.
اهمیت پرهیز از سرقت ادبی
سرقت ادبی نقض تمامیتوّرزی علمی است. اصل صداقت فکری ایجاب میکند تمام اعضای جامعه علمی، نسبت به ارائهدهندگان اولیهی ایدهها، واژگان و دادههایی که زیربنای کارشان را تشکیل میدهند، ابراز قدردانی کنند. جا زدن کار دیگران به نام خود نه تنها نشاندهندهی ضعف دانشپژوهی است، و ناکامی در تکمیل فرایند یادگیری نیز تلقی میشود. سرقت ادبی، رفتاری غیر اخلاقی است و میتواند پیامدهای جدی برای آیندهی حرفهای شما داشته باشد؛ همچنین این امر موجب خدشهدار شدن اعتبار دانشگاه و ارزش مدارک صادرهی آن میگردد.
چرا باید از سرقت ادبی اجتناب کرد؟
دلایل متعددی برای پرهیز از سرقت ادبی وجود دارد. هدف شما از ورود به دانشگاه، آموختنِ شناخت و بیان دیدگاههای خود است، نه صرفاً بازتولید عقاید دیگران (حداقل بدون ارجاع). ممکن است در ابتدا، شکلدهی دیدگاههای شخصی بسیار دشوار به نظر برسد و احتمالاً در تلاش برای درک و جذب استدلالهای دیگران، خود را در حال بازنویسی نوشتههایشان بیابید. با این حال، کسب مهارت در توسعهی صدای (بیان) مستقل خود، امری ضروری است. لزوماً انتظار نمیرود به یک اندیشمند کاملاً اصیل تبدیل شوید، اما از شما انتظار میرود استقلالی فکری داشته باشید؛ این امر از طریق ارزیابی نقادانهی کار دیگران، سنجیدن استدلالهای مختلف و رسیدن به نتایجگیری خود حاصل میشود. دانشجویانی که مرتکب سرقت ادبی میشوند، ضمن متزلزل کردن روح پژوهش علمی، از بخش مهمی از فرآیند یادگیری اجتناب میورزند.
اجتناب از سرقت ادبی از آن جهت ضروری است که هدف شما باید خلق آثاری با بالاترین کیفیت باشد. پس از درک اصول استفاده از منابع و ارجاعات، به سادگی میتوانید از دام سرقت ادبی رهایی یابید. علاوه بر این، از روشنتر و باکیفیتتر شدن نوشتههای خود نیز بهرهمند خواهید شد. درک این نکته ضروری است که تسلط بر فنون نگارش علمی، صرفاً یک مهارت کاربردی نیست، بلکه به کار شما اعتبار و اقتدار میبخشد و پایبندی شما به اصل صداقت فکری در حوزهی دانشپژوهی را نشان میدهد.
در صورت وجود سرقت علمی در مقاله چه اتفاقی می افتد؟
دانشگاه، سرقت علمی را موضوعی جدی تلقی می کند. در صورت بروز چنین تخلفاتی، پرونده مورد بررسی قرار می گیرد و مجازات هایی از قبیل کسر نمره تا اخراج از دانشگاه، بسته به شدت موضوع، در نظر گرفته می شود. حتی اگر سرقت علمی غیرعمدی باشد، می تواند منجر به مجازات شود. اشکال مختلف سرقت علمی ذکر شده در بالا، همگی در چارچوب الزامات ارزیابی رسمی، تخلفات انضباطی محسوب می شوند.
سرقت علمی عمدی به معنای آن است که شما آگاه بودید که مقررات را نقض می کنید و با قصد کسب امتیاز یا انتشار مقاله این کار را انجام داده اید. "بیاحتیاطی" در این زمینه به معنای آن است که شما فهمیده اید یا انتظار می رفت که متوجه شوید (حتی اگر به طور خاص به آن فکر نکرده باشید) که کار شما ممکن است مقررات را نقض کند، اما هیچ اقدامی برای جلوگیری از آن انجام نداده اید. سرقت علمی عمدی یا بی احتیاطی، ممکن است منجر به مجازات های شدید از جمله رد شدن مقاله یا اخراج از دانشگاه شود.
در صورتی که در یک اثر ارائه شده برای ارزیابی در امتحان، سوء ظن به سرقت علمی وجود داشته باشد، موضوع به هیئت نظارت ارجاع داده می شود. آنها ادعا را به طور کامل بررسی کرده و دانشجوی مربوطه را برای مصاحبه فرا می خوانند. اگر در این مرحله هیچ مدرکی دال بر نقض مقررات وجود نداشته باشد، هیچ اقدام انضباطی دیگری انجام نمی شود، هرچند ممکن است همچنان مجازات تحصیلی در نظر گرفته شود. با این حال، اگر نتیجه گیری شود که ممکن است نقض مقررات رخ داده باشد، هیئت نظارت پرونده را به هیئت انضباطی دانشجویی ارجاع می دهد.
اگر به سرقت علمی مشکوک هستید، سایت های خدمات بررسی و رفع سرقت ادبی گزینه خوبی برای تهیه گزارش و رفع سیمیلاریتی متن شما هستند. بهترین ابزارهای بررسی و تشخیص سرقت ادبی یا پلاجیاریسم برای محققان وجود دارد که میتوان از آنها نیز بهره گرفت. قابلاعتمادترین و مقرون به صرفه ترین ابزار بررسی سرقت ادبی یا پلاجیاریزم برای دانشجویان در سال 2023، ابزار ترنیتین میباشد که در برناترجمه مورد استفاده قرار میگیرد.
آیا نباید از آثار سایر نویسندگان استفاده کنم؟
مقالات دانشگاهی تقریباً همیشه شامل استفاده و بحث در مورد مطالبی است که توسط دیگران نوشته شده است و با ارجاع و استناد مناسب، این امر کاملاً از سرقت ادبی قابل تشخیص است. دانش رشتهی شما حاصل سالها تحقیق، نوآوری و بحث به صورت تجمعی بوده است. شما باید به نویسندگان ایدهها و مشاهداتی که نقل میکنید، ارجاع بدهید. این کار نه تنها باعث شناسایی زحمات آنها میشود، بلکه با روشن ساختن مبنای استدلال خود، به تقویت آن نیز کمک میکند. علاوه بر این، شیوهی استناد مناسب به خواننده این فرصت را میدهد که منابع شما را پیگیری کند یا صحت تفسیر شما را بررسی نماید.
آیا باید برای هر جملهای در مقالهام به منابع ارجاع دهم؟
ممکن است احساس کنید درج ارجاع برای هر نکتهای که مطرح میکنید، به جریان مقالهی شما لطمه زده و ظاهری غیر اصیل به آن ببخشد. در ابتدای کار، گاهی اوقات این امر اجتنابناپذیر است. با این حال، با بکارگیری شیوهی صحیح ارجاع از همان ابتدا، یاد خواهید گرفت که از اشتباهاتی مانند بازنویسی نزدیک یا نقل قول بدون ارجاع کافی جلوگیری کنید. درک دلایل نیاز به شفافیت در استفاده از منابع، اهمیت دارد.
چندصدایی در متون دانشگاهی
تمامی متون دانشگاهی، حتی مقالات دانشجویی، «چندصدایی» هستند، یعنی سرشار از ارجاع به متون دیگر. به جای تلاش برای ادغام این صداها در یک روایت واحد، باید مشخص کنید که در هر زمان از تفسیر یا استدلال چه کسی استفاده میکنید - «صدای» چه کسی در حال سخن گفتن است.
اگر در شکلگیری استدلال خود بهطور قابل توجهی مدیون استدلال خاصی هستید، هم در پاورقیها و هم در متن اصلی مقاله، با توجه به قواعد توافقشدهی رشتهی تحصیلی خود، این موضوع را روشن سازید و سپس به شرح چگونگی شکلگیری یا انحراف دیدگاه خود از این تأثیر بپردازید.
از سوی دیگر، نیازی به ارجاع برای حقایقی که دانش عمومی در رشتهی شما محسوب میشوند، نیست. در صورت تردید در مورد اینکه چیزی دانش عمومی محسوب میشود یا خیر، ارجاع دادن به آن و درخواست شفافسازی، گزینهی محتاطانهتری است. شما نیاز به اسناد حقایقی دارید که به طور کلی شناخته شده نیستند و همچنین ایدههایی که تفاسیر حقایق هستند.
آیا سرقت ادبی فقط در نوشتن مقاله اهمیت دارد؟
سرقت ادبی در مقالات تخلف انضباطی محسوب میشود، و ممکن است منجر به اقدامات انضباطی شود. سرقت ادبی در دانشگاه با عملکرد علمی ضعیف و مداوم حتی میتواند منجر به اخراج از دانشگاه شود. اگرچه مقالات آموزشی به طور سنتی نیازمند مجموعهی کامل ابزار پژوهشی شامل پاورقی و ارجاعدهی نیستند، اما همچنان ضروری است که منابع خود را بشناسید و با ارجاع درونمتنی، توسعهی استدلال خود را نشان دهید. بسیاری از مدرسان از شما میخواهند که از همان ابتدا از یک شیوهی رسمی ارجاعدهی استفاده کنید و خواهید دید که این کار، آمادگی خوبی برای پروژه و پایاننامههای بعدی شما محسوب میشود. به هر حال، اگر از همان ابتدا عادتهای پژوهشی خوب را همراه با فنون تفکر نقادانه و نگارش که در بالا توضیح داده شد، در پیش بگیرید، کیفیت کار شما به طور قابل توجهی بهبود خواهد یافت.
دانشجویان به عنوان اعضای تازهوارد جامعهی علمی، نیازمند فراگیری مهارتهای قرائت متون تخصصی و نگارش به سبک مناسبِ رشتهی تحصیلی خود هستند. این امر به معنای تسلط بر اصطلاحات پیچیده و گمراهکننده نیست؛ اما همانند یادگیری زبانی نوین است. علاوه بر فراگیری واژگان جدید، ضروری است تا مهارتهای کاربردی مطالعه و سایر تکنیکهای یادگیری مؤثر را بیاموزید.
پرورش این مهارتها در طول دورهی تحصیل در دانشگاه، نه تنها به شما در ارائهی تکالیف، رساله، پروژهها و مقالات با کیفیت بهتر کمک میکند، بلکه بسترِ فکری برای حرفهی آتی شما را نیز بنا میسازد. حتی اگر قصد فعالیت در حوزهی علوم نظری را ندارید، توانایی تجزیه و تحلیل شواهد، بکارگیریِ قضاوتِ نقادانه و نوشتنِ شفاف و متقن، مهارتهایی ارزشمند برای طول عمر بوده و مورد اقبال هر کارفرمایی قرار میگیرد.
اقتباس از مقالات دانشجویان دیگر و تغییر و تحریف آنها برای ارائه به عنوان اثر خود، سرقت علمی (plagiarism) محسوب میشود و مانع از رشدِ تحصیلی شما خواهد شد. دانشجویانی که مقالات خود را به این منظور در اختیار دیگران قرار میدهند، کمکی به همقطاران خود نمیکنند.
سرقت علمی غیرعمدی
همهی موارد سرقت علمی، ناشی از قصد و نیتِ تقلب نیستند. گاهی اوقات دانشجویان، هنگام یادداشتبرداری، ثبت اطلاعات مربوط به ارجاعات را فراموش میکنند یا ممکن است نسبت به قواعد ارجاعدهی بیاطلاع باشند. با اینحال، این عذر و بهانهها مانع از اتهام سرقت علمی نخواهد شد. حتی در مواردی که سرقت علمی عمدی یا بیاحتیاطی تلقی نشود، ممکن است به دلیل قصورِ علمی با مجازاتِ آموزشی مواجه شوید.
مسئولیتِ شماست که قواعد ارجاعدهیِ رایج در رشتهی خود را بیابید، یادداشتهای کافی بردارید و از نقلِ تقلیدی اجتناب کنید. در صورت برگزاری جلسات مقدماتی دربارهی سرقت علمی و مهارتهای مطالعه، شرکت در آنها ضروری است. این جلسات، همراه با توصیههای موجود در دفترچهی راهنمای رشتهی شما، به جلوگیری از اشتباهات رایج کمک خواهد کرد. چنانچه مشغول کار روی پروژه یا رسالهای هستید، اطمینان حاصل کنید که دربارهی سرقت علمی و تبانی (collusion) اطلاعات کافی داشته باشید. در صورت هرگونه ابهام دربارهی ارجاعدهی، نقل تقلیدی یا سرقت علمی، تنها کافی است از استادِ راهنما پرسوجو کنید.
نمونههای سرقت علمی
برای درک بهتر سرقت علمی از طریقِ نقل تقلیدی، نمونههای مفیدی در دسترس است. همچنین، راهنماییهای جامع در صفحات مربوط به ارجاعدهی و مهارتهای کتابخانهای بهچشم میخورد.
مثالهای زیر برخی از دامهای رایج را که باید از آنها اجتناب کنید، نشان میدهد. این مثالها از سامانهی ارجاعدهیِ مورد استفادهی دانشکدهی تاریخ بهره میبرند؛ اما برای دانشجویانِ همهی رشتهها قابل استفاده است.
متن اصلی
From a class perspective this put them [highwaymen] in an ambivalent position. In aspiring to that proud, if temporary, status of ‘Gentleman of the Road’, they did not question the inegalitarian hierarchy of their society. Yet their boldness of act and deed, in putting them outside the law as rebellious fugitives, revivified the ‘animal spirits’ of capitalism and became an essential part of the oppositional culture of working-class London, a serious obstacle to the formation of a tractable, obedient labour force. Therefore, it was not enough to hang them – the values they espoused or represented had to be challenged.
(Linebaugh, P., The London Hanged: Crime and Civil Society in the Eighteenth Century (London, 1991), p. 213. [You should give the reference in full the first time you use it in a footnote; thereafter it is acceptable to use an abbreviated version, e.g. Linebaugh, The London Hanged, p. 213.]
متن پارافرایز شده
Although they did not question the inegalitarian hierarchy of their society, highwaymen became an essential part of the oppositional culture of working-class London, posing a serious threat to the formation of a biddable labour force. (This is a patchwork of phrases copied verbatim from the source, with just a few words changed here and there. There is no reference to the original author and no indication that these words are not the writer’s own.)
متن پارافرایز شده قابل قبول
Although they did not question the inegalitarian hierarchy of their society, highwaymen exercised a powerful attraction for the working classes. Some historians believe that this hindered the development of a submissive workforce.
(این متن ترکیبی از رونوشت مستقیم و پارافریز قابل قبول است. هرچند تنها یک عبارت از منبع رونوشت شده است، همچنان سرقت ادبی محسوب میشود. ایدهی بیانشده در جملهی اول به هیچ وجه به منبع اصلی نسبت داده نشده است و ارجاع به “برخی مورخان” در جملهی دوم کافی نیست. نویسنده باید از ارجاع شفاف برای اذعان به تمامی ایدههایی که از کار سایر افراد اقتباس شده است، استفاده کند.)
متن سرقت ادبی با ترکیب نقل قول با منبع و بدون منبع:
Although they did not question the inegalitarian hierarchy of their society, highwaymen ‘became an essential part of the oppositional culture of working-class London [and] a serious obstacle to the formation of a tractable, obedient labour force’.1
(هرچند برجستهترین عبارت داخل گیومه قرار گرفته و به درستی ارجاع داده شده است و به نویسندهی اصلی در متن ارجاع داده شده، اما حجم زیادی از وامگیری بدون اذعان وجود دارد. این بخش باید با کلمات و عبارات خود نویسنده بازنویسی میشد.)
ترجمه با شباهت کم و عدم تبعیت از ساختار اصلی:
By aspiring to the title of ‘Gentleman of the Road’, highwaymen did not challenge the unfair taxonomy of their society. Yet their daring exploits made them into outlaws and inspired the antagonistic culture of labouring London, forming a grave impediment to the development of a submissive workforce. Ultimately, hanging them was insufficient – the ideals they personified had to be discredited.1
(این ترجمه با رویکردی مستقل و بدون تقلید صرف از ساختار و واژگان متن اصلی انجام شده است.)
ترجمه غیرمرتبط با متن اصلی (پلاژیاریسم):
Peter Linebaugh argues that although highwaymen posed no overt challenge to social orthodoxy – they aspired to be known as ‘Gentlemen of the Road’ – they were often seen as anti-hero role models by the unruly working classes. He concludes that they were executed not only for their criminal acts, but in order to stamp out the threat of insubordinacy.1
(این بند به دلیل تبعیت مستقیم از ساختار و کلمات متن اصلی، مصداق پلاژیاریسم محسوب میشود.)
خلاصه متن با ارجاع به منبع:
Peter Linebaugh argues that highwaymen represented a powerful challenge to the mores of capitalist society and inspired the rebelliousness of London’s working class.1
(این بند خلاصهای از استدلال متن با ذکر منبع است.)
1 Linebaugh, P., The London Hanged: Crime and Civil Society in the Eighteenth Century (London, 1991), p. 213.